Koniec z cichym wylesianiem w cieniu faktur i dostaw.

🌿 EUDR – nowe obowiązki środowiskowe dla firm. Co naprawdę się zmienia?

Rozporządzenie EUDR (European Union Deforestation Regulation) to jeden z najważniejszych elementów unijnej strategii klimatycznej ostatnich lat. Weszło w życie 29 czerwca 2023 r., a obowiązywać zacznie od 30 grudnia 2025 r. (dla MŚP od 30 czerwca 2026 r.).

Celem EUDR jest prosty w teorii, a rewolucyjny w praktyce: żaden produkt trafiający na rynek UE nie może pochodzić z terenów objętych wylesianiem ani z nielegalnych źródeł.

📌 Zakres EUDR

EUDR zastępuje dotychczasowe EUTR (dotyczące wyłącznie drewna). Teraz obejmuje także:

• drewno,
• bydło, kakao, kawę, soję, kauczuk, olej palmowy,
• oraz produkty wytworzone z tych surowców.

Regulacja dotyczy wszystkich przedsiębiorców wprowadzających lub udostępniających na rynku UE produkty z tej listy.

🧭 Kogo dotyczy EUDR i jakie są role w łańcuchu dostaw?

EUDR rozróżnia dwie kategorie uczestników rynku:

• Podmiot – wprowadza produkt po raz pierwszy na rynek UE lub go eksportuje.
  → musi przeprowadzić pełną procedurę należytej staranności (due diligence).
• Podmiot handlowy – sprzedaje produkty już wprowadzone do obrotu.
  → odpowiada za identyfikowalność i dokumentację pochodzenia.

Przykład: importer kawy to „podmiot”, a detalista sprzedający ją klientom w UE to „podmiot handlowy”. I każdy z nich ma inne obowiązki.

🛡️ Due diligence – trzon EUDR

Każda firma podlegająca rozporządzeniu musi wdrożyć system należytej staranności. Obejmuje on trzy kluczowe elementy:

1. Gromadzenie informacji – szczegółowe dane o produkcie, jego pochodzeniu i dostawcach, w tym geolokalizacja działek produkcyjnych i dowody braku wylesiania.
2. Ocena ryzyka – analiza kraju pochodzenia, potencjalnych zagrożeń, źródeł informacji i złożoności łańcucha dostaw.
3. Ograniczanie ryzyka – działania naprawcze i prewencyjne, takie jak audyty, dodatkowe weryfikacje, wsparcie dostawców.

Po pozytywnej weryfikacji podmiot składa oświadczenie o należytej staranności, które przechowuje przez co najmniej 5 lat i przekazuje dalej w łańcuchu dostaw.

🧾 Co dokładnie muszą gromadzić firmy?

Zgodnie z art. 9 EUDR przedsiębiorcy muszą przechowywać m.in.:

• nazwę i opis produktu, ilość, gatunek i kraj pochodzenia,
• dokładną geolokalizację działek produkcyjnych,
• dane dostawców i odbiorców,
• dowody zgodności z przepisami kraju pochodzenia i braku wylesiania.

Wszystko przez minimum 5 lat. I wszystko gotowe do okazania organom nadzoru.

🧭 Ocena i ograniczanie ryzyka

Produkty mogą trafić na rynek UE tylko w przypadku braku ryzyka lub jego minimalnego poziomu.

W ocenie brane są pod uwagę m.in.:

• ryzyko wylesiania w kraju pochodzenia,
• poziom korupcji, konflikty, sankcje,
• złożoność łańcucha dostaw i transparentność danych.

Jeśli ryzyko istnieje, firma musi wdrożyć dodatkowe środki, takie jak audyty, dodatkowa dokumentacja czy współpraca z dostawcami.

🏢 Obowiązki MŚP

Mikro i małe przedsiębiorstwa mają uproszczone wymogi, ale nie są z nich zwolnione. Muszą:

• gromadzić i przechowywać kluczowe informacje o dostawcach i produktach,
• powoływać się na numery referencyjne oświadczeń DDS,
• informować właściwe organy, jeśli pojawi się ryzyko niezgodności.

🧮 Kontrole i sankcje

EUDR przewiduje system kontroli uzależniony od poziomu ryzyka kraju pochodzenia:

• wysokie ryzyko: min. 9% podmiotów i produktów,
• standardowe ryzyko: 3%,
• niskie ryzyko: 1%.

Kary za naruszenia są bardzo konkretne:

• grzywny do 4% rocznego obrotu w UE,
• konfiskaty produktów i przychodów,
• wykluczenie z zamówień publicznych,
• czasowy zakaz działalności lub stosowania uproszczonych procedur.

🌍 Dlaczego EUDR to coś więcej niż obowiązek?

EUDR to nie tylko kolejne „papierowe” rozporządzenie. To realna zmiana sposobu funkcjonowania globalnych łańcuchów dostaw.

Firmy, które zignorują temat – zapłacą nie tylko karami, ale też reputacją i utratą dostępu do rynku UE.

Firmy, które przygotują się odpowiednio wcześniej – zyskają przewagę konkurencyjną.

🪴 Podsumowanie: EUDR w praktyce

✔️ obowiązuje od grudnia 2025 r. (MŚP – od czerwca 2026),

✔️ dotyczy wielu kluczowych surowców i produktów,

✔️ wymaga wdrożenia systemów należytej staranności,

✔️ wymusza pełną transparentność łańcucha dostaw,

✔️ przewiduje surowe sankcje za nieprzestrzeganie przepisów.

Oceń swój łańcuch dostaw pod kątem EUDR !